ساختمان هوشمند:
سیستم مدیریت ساختمان (Building Management System,BMS ) سیستم کنترلی مبتنی بر پردازش کامپیوتری است که در یک ساختمان نصب می‌شود و کنترل و نظارت بر تجهیزات مکانیکی و تاسیسات الکتریکی از قبیل تهویه، سیستم روشنایی، سیستم هشدار و اطفاء حریق، سیستم امنیتی ساختمان و سیستم قدرت را بر عهده دارد.
BMS از دو بخش سخت افزاری و نرم افزار تشکیل شده که عموما سازندگان این سیستم های ساختمان هوشمند از اینترنت و پروتکل های استاندارد هوشمند باز همچون DeviceNet ، SOAP ، XML ، BACnet ، LonWorks و MODBUS در طراحی خود استفاده می کنند.
ویژگی های ساختمان هوشمند BMS
در مبحث هوشمندسازی ساختمان، BMS در ساختمان های بزرگ با سیستم های گسترده مکانیکی و الکتریکی پیاده سازی می‌شود و از آنجا که سیستم های تحت کنترل BMS تقریبا 70 درصد مصرف انرژی ساختمان را تشکیل می دهند، در صورت طراحی و نصب اصولی آن شاهد درصد چشمگیری در صرفه جویی انرژی خواهیم بود.
علاوه بر کنترل تاسیسات فضاهای داخلی ساختمان،گاها BMS را با سایر تجهیزات مشاعات ساختمان همچون سیستم امنیتی و اکسز کنترل ها و سیستم های هشدار آتش سوزی و… یکپارچه می کنند. در چنین مواردی کلیه این سیستم ها با توجه به ورودی هایی که از حسگرهای محیط می گیرند اقدام به کنترل سیستم می نمایند. بطور مثال هنگام بروز آتش سوزی در بخشی از ساختمان، سنسورهای تشخیص دود منطقه حادثه را مشخص کرده و به سیستم BMS اعلام می کنند،سیستم مدیریت ساختمان هوشمند با فرمان به دمپرهای خروجی هوا و بستن آنها از پخش شدن دود به سایر مناطق جلوگیری کرده ،آسانسورها برای جلوگیری از استفاده افراد بطور اتوماتیک در طبقه اول پارک می‌شوند و علاوه بر آن آژیرها به صدا درآمده و حادثه به آتش نشانی مخابره می‌شود. بطور کلی سایر سیستم های تحت کنترل BMS عبارتند از:
- سیستم نور ( روشنایی )
- کنترل برق قدرت
- گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع ( HVAC )
- سیستم امنیتی و مانیتورینگ
- کنترل دسترسی ها
- سیستم های هشدار آتش
- سیستم های بالابر و آسانسور و…
- سیستم لوله کشی خانه ها
- ردیابی نشتی های حرارتی
- دوربین های امنیتی و مدار بسته (CCTV)
- سیستم های مهندسی دیگر
مزایای ساختمان هوشمند BMS برای ساکنین ساختمان
- کنترل عالی و ایجاد شرایط آسایش داخل ساختمان
- امکان کنترل مجزای اتاق های شخصی
- افزایش بهره وری ساکنین و کارکنان سازمان ها
- نظارت موثر و نیز مصرف انرژی بهینه
- بالارفتن قابلیت اطمینان و بهبود زندگی
- صرفه جویی زمانی و مالی در نگهداری و تعمیرات
مزایای ساختمان هوشمند BMS برای صاحبان خانه
- بالا رفتن ارزش ساختمان و اجاره
- انعطاف پذیری ساختمان برای کاربری های مختلف
- امکان صدور صورتحساب فردی و ارائه خدمات فردی
- کنترل مرکزی و ریموت ساختمان
- افزایش سطح آسایش و صرفه جویی زمان
- مانیتورینگ و نظارت از راه دور بر گیاهان ساختمان و آبیاری هوشمند
مزایای ساختمان هوشمند BMS برای پیمانکاران تاسیسات
- در دسترس بودن اطلاعات مربوط به خرابی سیستم های مختلف
- داشتن برنامه زمانی نگهداری و تعمیرات کامپیوتری
- استفاده موثر از پرسنل تعمیر و نگهداری
- تشخیص زود هنگام مشکلات ساختمان
- رضایتمندی بیشتر ساکنین
نکته قابل توجه آنکه بیشتر افراد خانه هوشمند را با BMS اشتباه میگیرند بهمین خاطر لازم است در این بخش بمعرفی خانه هوشمند بپردازیم
خانه هوشمند Smart Home
خانه هوشمند به خانه ای گفته می‌شود که ساکنان آن امکان تنظیم تجهیزات الکترونیک خود را از راه دور و نزدیک داشته باشند و نیز بتوانند زمانبندی و سناریو های مختلفی را برای آن تجهیزات تعریف و اجرا نمایند. هدف از اجرای پروژه های هوشمند سازی تبدیل محیط زندگی به یک فضای لوکس ،أمن ومدرن همراه با بهینه سازی مصرف انرژی است. درخصوص مدیریت مصرف انرژی مطالبی در مقاله های سابق ذکر شد که البته در آنها صرفاً صحبت از سیستمهای پیشرفته کنترل تهویه و تأثیر آنها بر بهینه سازی مصرف انرژی بود. ..
تجهیزاتی مانند ترموستات‌های فن کویل در انواع گوناگون و قابلیتهای مختلف در صرفه جویی مصرف انرژی مؤثر است برای انواع سیستمهای تهویه مانند سیستمهای سرمایشی وگرمایشی داکتی ، پنلی ، روکار ، توکار ، سقفی ، دیواری ، کاستی ، تبخیری و کمپرسوری تجهیزاتی جهت کنترل وجود دارد که علاوه بر بالا بردن راندمان باعث کاهش مصرف برق می‌شود.
یک ساختمان هوشمند ساختمانی است که در بر دارنده محیطی پویا و مقرون به صرفه به وسیلهٔ یک پارچه کردن چهار عنصر اصلی یعنی سامانه‌ها، ساختار، سرویس‌ها، مدیریت و رابطه میان آنها است. به عبارت دیگر ساختمان هوشمند ساختمانی است که کلیه اجزای داخلی آن به واسطه‌ای یک پارچه و ایجاد منطقی سازگار با محیط در تعامل با یکدیگرند. از سوی دیگر، مدیریت انرژی (EMS) میتواند در حدود ۱۰٪ تا ۳۰٪ کاهش هزینه و قیمت در پی‌داشته باشد.
البته باید این مطلب را اضافه نمود که خانه هوشمند با ساختمان هوشمند تفاوتهای دارد که در مبحثی مجزا به آن پرداخته خواهد شد.
EMSها سامانه‌های کنترلی هستند که با تنظیم عملکرد ساعتی و دوره‌ای تجهیزات از اتلاف انرژی جلوگیری مینماید. به این معنا که زمان و محدودهٔ خاموش و روشن شدن دستگاه‌ها را با توجه به داده‌های از پیش تعیین شده‌ای بر اساس یک سامانهٔ یکتا و به کمک ساعت‌های کنترلی تنظیم میکند. تجهیزاتی مانند دیجیکنترل ، ترموستات تایمر، ترموستات لمسی فن کویل ، ترموستات فن کویل بی سیم ،ترموستات باخروجی آنالوگ ، ترموستات دمپر، ترموستات ویژه پکیج و امثال اینها که در واقع برای کاهش مصرف برق با ، مدیریت مصرف کننده هستند ، این امکان را برای وی فراهم میکند که از طریق استفاده بهینه ، از اتلاف انرژی جلوگیری نماید. در حقیقت این مصرف کننده است که با استفاده از تجهیزات پیشرفته و مدرن به مدیریت مصرف میپردازد،که بطور اجمال راجع به هر یک از آنها مطالبی آمده است.
اما اکنون سخن در رابطه با ( Home Automation ) یعنی خانه هوشمند است که تنها شامل سیستمهای تهویه مطبوع و فن کویل و امثال آنها نیست و صحبت از مدیریت دیگر تجهیزات برقی و الکترونیکی است که در خانه وجود دارند که باعث رفاه و آسایش و امنیت بیشتری می‌شود.
مزایای سیستم :
1. تکنولوژی سازگار:
در این سیستم نیازی به تعویض و یا تغییر در سیم کشی های موجود نبوده و با ساختمان های ساخته شده نیز سازگار است.
2. طراحی:
طراحی لوکس کلیدها و پریزهای موجود در این سیستم ، ظاهری مدرن و زیبا برای محیط زندگی یا محل کار فراهم مینماید.
3. کاربری آسان:
با توجه به آشنایی عمومی مردم با مبایل و ریموت کنترل سیستم قابلیت کنترل پذیری از هر دو را دارد وحتی از راه پریز مربوط روشن وخاموش می‌شود.
4. بهینه سازی مصرف انرژی :
با توجه به امکانات پیشرفته کنترلری باعث صرفه جویی در مصرف انرژی را می‌شود.
5. بازگشت هزینه ی اولیه :
از آنجا که باعث صرفه جویی در مصرف انرژی می‌شود موجب بازگشت هزینه اولیه توسط قبوض حاملهای انرژی خواهد شد. به واسطه این سیستم امکان نمایش تصاویر گرفته شده از منزل بر روی موبایل ، تبلت ، و یا مانیتور از طریق اینترنت وجود دارد همچنین اعلام حضور اشخاص توسط عکس برداری ، ارسال پیامک (SMS ) ، آلارم و همچنین روشن وخاموش شدن چراقها و وسایل برقی دلخواه بصورت خودکار امکان پذیر است . امکان کنترل سیستم تهویه اعم از فن کویل ، داکت اسپلیت ، پکیج گرمایشی ، و دیگر لوازم خانه مانند مایکرویو ، پلوپز ، تلویزیون و مانند آن به واسطه اینترنت وجود دارد . همچنین قابلیت زمانبندی برای روشن و خاموش کردن و سایل منزل و بعلاوه سیستم های امنیتی در هنگام عدم حضور در این سیستم قرار داده شده است .
با این سیستم هوشمند و خودکار میتوان سناریوهای متعددی تعریف نمود. تنظیم سناریوهای مختلف و تنظیم نور پردازی و کنترل وسایل برقی برای قسمتهای مختلف مانند ، انتخاب صحنه های مختلف نور پردازی با چراغهای روشن و خاموش برای شرایط متفاوت از قبیل خواب ، مهمانی ، خروج از منزل و ورود به آن از قابلیتهای دیگر سیتسم خانه هوشمند میباشد. طرز کار سیستم : فرمان وردی به سیستم مرکزی از طریق WIFI ، GMS ، RF و اینترنت داده می‌شود و نرم افزار سیستم این فرمان را به کلیدها و پریزها و سیستم ایمنی منتقل نموده سپس اجرا میگردد. در نتیجه هم توسط نرم افزار و هم بشکل معمول میتوان کلیدها را خاموش وروشن کرد. هر چند کمپانی هانیول Honeywell پیشرو صنعت کنترل در جهان بشمار می آید ولی در حال حاضر سیستمی با عنوان خانه هوشمند هانیول در ایران وجود ندارد و بعید بنظر میرسد که هانیول اصل فاقد تکنولوژی خانه هوشمند باشد کما اینکه در اخبار و مقالات گذشته آمده و خواهد آمد که شرکت هانیول Honeywell بزرگترین و مدرن ترن کمپانی در تولید سیستمهای کنترل جهان است.
ترموستات هوشمند هانیول
این ترموستات از کمپانی اصل هانیول میباشد و هانیول اصلی است هرچند در ایران اصل هانیول و یا بعبارت دیگر هانیول اصلی یافت نشود اما …..
قابل ذکر است در صورت داشتن IP از مخابرات و یا شرکتهای خصوصی مخابراتی که موسوم به IP ولید است یوزر میتواند از هر جای دنیا منزل خود را کنترل و از طریق دوربین های کار گذارده شده آنچه را که میخواهد رؤیت نماید.
با تشکر از همکاری صنایع الکترونیک پیشرو تازان
منابع : سایت ویکی پدیا مدیریت بازار یابی صنایع الکترونیک پیشرو تازان نشریه تهویه تأسیسات شماره 118 نشریه ساختمان و تجهیزات شماره 64
مولف: احمد معینی نیا
